حال که اپتومتریست و یا چشم پزشک نسخه عینکی به شما داده ، احتمالا به شما میگوید که نزدیک بینی ، دوربینی و شاید هم استیگماتیسم دارید .

حال این اعدادی که در شماره نسخه شده می بینید به چه معناست ؟ و کلمات مخففی مانند CYL, SPH, OS و OD به معنی چیست ؟

این نوشتار به شما کمک میکند که نسخه عینک را بطور کامل درک نموده و وقتی اقدام به خرید عینک میکنید بتوانید بطور دیقی در مورد شماره ای که قرار است برای شما توسط عینک ساز ساخته شود، بحث نمایید .

منظور از ODو OS چیست ؟

اولین کار برای فهمیدن انچه در شماره عینک دیده میشود ،اطلاع از دو کلمه اختصار OD و OS است . دو حرف OD کوتاه شده دو کلمه  oculus dexter  به معنای چشم راست و دو حرف OS کوتاه شده دو کلمه   oculus sinister به معنای چشم چپ است.

گاهی در نسخه عینک نیز دو حرف OU دیده میشود که کوتاه شده دو کلمه  oculus uterque  به معنای ؛ دو چشم؛ است.

 گرچه استفاده از این کلمات اختصار لاتین بطور سنتی در اغلب نسخه های عینک استفاده میشود ، بعضی از چشم پزشکان چشم راست را ( RE (Right Eye  و چشم چپ را با ( LE ( Left Eye نشان میدهند . 

حتما توجه کرده اید که اطلاعات مربوط به چشم راست ( OD) در نسخه عینک همیشه قبل از اطلاعات مربوط به چشم چپ ( OS) می اید تا از هرگونه اشتباه ناخواسته در تجویز و ساخت عینک جلوگیری شود .

اصطلاحات دیگر در نسخه عینک 

در نسخه عینک اصطلاحات و کلمات اختصار دیگری دیده میشود . این موارد شامل :

اسفر (Sphere) (SPH) . که همان شماره اسفر است که بر اساس دیوپتر اندازه گیری شده و مقدار نزدیک بینی و  دور بینی آن چشم را نشان میدهد . اگر علامت اسفر -  باشد نزدیک بین و اگر+ بوده و یا اصلا علامتی نداشته باشد  دوربین هستید .

کلمه اسفر بدان معناست که اصلاح نزدیک بینی و یا دوربینی شما بصورت کروی و یا اسفریک بوده و یا اصلاح شماره در تمامی استواهای چشم برابر است 

سیلندر(cylinder) ( استوانه ) ( CYL) : این عدد نشاندهنده مقدار آستیگماتیسم است . اگر در این قسمت از شماره چشم چیزی نوشته نشده باشد بدین معناست که یا شما اصلا آستیگماتیسم ندارید و یا آستیگماتیسم شما انقدر کم است که نیازی به اصلاح آن با عینک نیست .

   

استواهای چشم اغلب با روی هم انداختن یک الگوی نقاله بر روی سطح جلویی قرنیه مشخص میشود . استوای ٩٠ درجه استوای عمودی و استوای ١٨٠ درجه استوای افقی قرنیه است .

اصلاح آستیگماتیسم بدین معنی است که پاور اصلاح آستیگماتیسم اسفریک نبوده و بجای آن شکل ان طوری است که در یک استوا هیچ پاوری را اعمال نمی کند واستوای عمود بر آن حداکثر قدرت اصلاح را برای اصلاح استیگماتیسم اعمال میکند . 

علامت قبل از شماره آستیگماتیسم ممکن است – به معنای استیگماتیسم نزدیک بینی و یا + به معنای اصلاح استیگماتیسم دوربینی باشد . در نسخه عینک همواره شماره مربوط به استیگماتیسم بعد از شماره مربوط به دوربینی و یا نزدیک بینی می اید .. 

محور( Axis) . این عدد استوایی را نشان میدهد که در ان استوا هـیچگونه پاوری برای اصلاح آستیگماتیسم اعمال نمی شود . محور با عددی بین ١ تا ١٨٠ درجه نشان داده میشود . عدد ٩٠ نشاندهنده استوای عمودی و عدد ١٨٠ نشاندهنده استوای افقی است . 

اگر در نسخه عینک عددی برای سیلندر نشان داده شده باشد ، حتما عددی که نشاندهنده محور آن استیگماتیسم باشد نیز وجود دارد که البته قبل ازآن یک علامت  “x” نیز وجود خواهد داشت . محور (axis) استو ایی را نشان میدهد که ٩٠ درجه با استوایی که بیشترین پاور آستیگماتیسم را اعمال میکند فاصله دارد . 

عدد افزوده ( Add) : عدد افزوده پاوری است که به قسمت پایینی لنز های چند کانونی اضافه میشود تا پیر چشمی بیمار را اصلاح کند . عددی که در این قسمت از شماره عینک نشان داده میشود همواره عددی مثبت است حتی اگر علامت + ای نیز قبل ازآن وجود نداشته باشد . بطور کلی این عدد بین ٠/٧۵ تا ٣ متغیر بوده و برای هر دو چشم  مساوی است .

منشور (Prism ) . این عدد مقدار منشور موجود در عینک را نشان میدهد و بر اساس دیوپتر منشور ( “p.d.” یا با علامت مثلثی که قبل از عدد میاید ) نشان داده میشود ، و موید عددی است که برای جبران انحراف مختصر چشم ها لازم است اعمال شود ولی در تعداد بسیار کمی از نسخه های عینک به این عدد بر میخوریم . 

مقدار منشور یا با سیستم متریک و یا بصورت کسری ( مثلا ٠/۵ یا ١/٢ ) و جهت آن با توجه به قاعده یا اینکه ضخامت بیشتر در کدام لبه منشور باشد نشان داده میشود . به اختصار جهت منشور بدین نحو نشان داده میشود : قاعده به بالا = BU ، قاعده به پایین = BD ، قاعده به داخل= BI یا به سمت بینی و قاعده به خارج = BO یا به سمت گوش نشان داده میشود .

مقدار اسفر ، سیلندر ، و افزوده یا اد به دیوپتر نشان داده میشود . ای اعداد، اعداد اعشاری بوده و معمولا به فواصل ٠/٢۵ نشان داده میشوند . عدد محور عددی بین ١ تا ١٨٠ بوده و تنها محل استوای نسخه را نشان میدهند ودر واقع یک پاور انکساری محسوب نمی شوند . اگر پاور منشور بصورت  دسیمال نشان داده شود تنها بصورت عدد نشان داده خواهد شد، مثلا ٠/۵

نمونه ای از نسخه یک عینک

شاید کمی گیج شده باشید . با یک مثال نکاتی را که پیش از این گفته شد با هم مرور میکنیم ؛       

در اینجا نمونه ای از یک نسخه عینک را می بینید  

در اینجا ، پزشک ٢-  نمره اسفر برای اصلاح نزدیک بینی ، و در چشم راست تجویز نموده است . هـیچ آستیگماتیسمی تجویز نشده و عددی برای آستیگماتیسم و یا محور ملاحظه نمی کنید . پزشک به این عدد اسفر، ٢ نمره بعنوان افزوده و یا اد اضافه نموده است 

برای چشم چپ ١- نمره اسفر برای نزدیک بینی و ٠/۵- نمره سیلندر برای اصلاح آستیگماتیسم بیمار در محور ١٨٠ درجه تجویز نموده و مشابه چشم چپ ٢ نمره اد نیز به عدد اسفر اضافه میشود تا وضعیت عینک پیرچشمی بیمار نیز روشن شود .

در این نسخه مقدار ٠/۵ نمره منشور در هر چشم تجویز شده است . در چشم راست ، منشور قاعده به پایین ودر چشم چپ منشور قاعده به بالا است .

نسخه عینک همان نسخه کنتاکت لنز نیست 

یک دلیل که نسخه عینک با نسخه کنتاکت لنز تفاوت دارد اینست که عینک در فاصله ای دورتر از کنتاکت لنز در مقابل چشم قرار میگیرد. همین فاصله تا حدی بر روی شماره لنزی که قرار است دقیقا روی قرنیه قرار گیرد تاثیر میگذارد .

علاوه بر اطلاعات موجود در نسخه عینک ، نسخه کنتاکت لنز حاوی انحنای قاعده ( base curve ) سطح پشتی کنتاکت لنز ، قطر لنز ، و مشخصات مربوط به کارخانه و برند لنز است . 

علاوه بر این وقتی بهنگام تجویز بهترین پاور کنتاکت لنز ، کمی در نسخه عینک دستکاری میشود . علت انست که عینک در فاصله ای حدود ١٢ میلی متری چشم قرار میگیرد ولی کنتاکت لنز دقیقا روی قرنیه کار اصلاح شماره چشم را انجام میدهد .

نسخه دقیق کنتاکت لنز بعد از معاینه فیتینگ کنتاکت لنز و بررسی پزشک از این نظر که چه لنزی با چه انحمنا و شخصاتی مناسب چشم شماست تجویز میشود .